Genex: generator doskonałości

Jedną spośród wielu koncepcji budowy oraz działania systemów lub urządzeń (cyfrowych) jest Genex (Genex: A generator of excellence). Koncepcja ta zrodziła się poniekąd zainspirowana urządzeniem Memex autorstwa V. Busha [1948].

Codex-Memex-Genex

Wczesne technologie transformacyjne obejmują papier i druk, i zostały określone przez Bena Shneidermana terminem Codex [Shneiderman 1998]. Memex to maszyna do przechowywania kolekcji danych osobistych – „indywidualny, powiększony, intymny dodatek do pamięci osobistej” [Bush 1945]. W modelu Genex wyszczególniono narzędzia, które są czymś więcej niż cyfrową biblioteką lub wzmacniaczem inteligencji – wspierają kreatywność. Shneiderman [1998]: „Mogłem nazwać takie narzędzie Memex 2.0, aby zasugerować ulepszenie Memex V. Busha [1945], ale wolę Genex, aby wskazać na orientację w kierunku generowania doskonałości, przy czym nazwa Genex nie ma nic wspólnego z genetyką i pokoleniem X”.
Genex to rodzina zintegrowanych narzędzi, które wspierają użytkowników w tworzeniu innowacji w sztuce, nauce, inżynierii itp. [Shneiderman 1998].

Genex jest zasadniczo koncepcją wspomagania kreatywności. Model Genex pozwala podnieść efektywność wykorzystania zasobów World Wide Web poprzez odpowiednie interfejsy użytkownika dla narzędzi wspomagających kreatywność (tworzenie kreatywności: interfejsy użytkownika wspierające innowacje).

Siła Genexu

Odręczne kodeksy lub drukowane książki zmieniły społeczeństwo umożliwiając użytkownikom zachowanie i udostępnianie informacji. Wraz z pojawieniem się WWW oprawione w skórę tomy i rękopisy ustąpiły miejsca animowanym grafikom oraz sieci hiperłączy. Memex Vannevarra Busha zainspirował sieć World Wide Web [Burns-Lee 1994], która zapewnia szybki dostęp do zasobów informacyjnych i wygodną komunikację. Patrząc w przyszłość, możemy ponownie przekształcić społeczeństwo budując Genexy – generatory doskonałości. Takie inspirujące środowisko wzmacnia kreatywność osobistą i zespołową umożliwiając użytkownikom zbieranie informacji, tworzenie innowacji za pomocą zaawansowanych narzędzi, a także konsultowanie oraz rozpowszechnianie wyników [Shneiderman 1998].

4-fazowy model Genex

Wyzwaniem dla badaczy interakcji człowiek-komputer i projektantów interfejsów użytkownika jest tworzenie technologii informatycznych wspierających kreatywność. Ten ambitny cel można osiągnąć, jeśli projektanci oprą się na odpowiednim zrozumieniu procesów twórczych. Genex to 4-fazowy model kreatywności, który występuje w odniesieniu do indywidualnego twórcy [Shneiderman 2000, 2001]. Twórca: (1) zbiera informacje, ucząc się z poprzednich prac przechowywanych w bibliotekach, zasobach Internetu itd.; (2) prowadzi konsultacje na wszystkich etapach projektu; (3) tworzy, kreuje – poprzez badanie, komponowanie i ocenę możliwych rozwiązań; oraz (4) rozpowszechnia wyniki swojej pracy. Fazy te mogą występować w dowolnej kolejności i mogą powtarzać się cyklicznie [Luther i Diakopoulos 2007].

Genex to zintegrowany system narzędzi wspierających kreatywność.

Narzędzia Genex (Genex Tools) to m.in. biblioteki cyfrowe, wyszukiwarki, wizualizacje, multimedia, narzędzia projektowe, interfejsy użytkownika, symulacje, modele, szablony, makra, grupy dyskusyjne, oprogramowanie do pracy grupowej i w chmurze danych, e-maile, publikacje elektroniczne, sieci afiliacyjne i e-społeczności. Genexy to swoiste systemy powiązań między tymi komponentami, które zwiększają kreatywność podmiotu – jednostki lub grupy. Siła konkretnego Genexu, czyli systemu wzmacniania inteligencji i kreatywności jest mierzona liczbą użytkowników i ich produktywnością. Genex można zatem sprowadzić do pewnego rodzaju „otoczenia pracy”, na które składają się konkretne techniki, metody i narzędzia, zasadniczo zwiększające możliwości (intelektualne, twórcze) użytkownika.

Komentarz: Genex 2.0

Oczywiście najsłabszym ogniwem w modelu Genex jest człowiek. Ten sam, który jest najsłabszym ogniwem każdego innego procesu. Koncepcja Genex wydaje się bardziej analogowa niż cyfrowa tzn. wirtualna. Obsługa konkretnych programów w przyjętym schemacie i poprzez klikanie lub przewijanie treści na ekranie urządzenia nie jest niczym szczególnym. Oprogramowanie i procesory, a także proces twórczy i kreatywność są wciąż ograniczane wiązkami kabli oraz mocą zasilacza. Całe to nowoczesne oprogramowanie jest wciąż mozolne, powolne i jak żółw ociężałe. Jest wciąż zbyt powolne i mechaniczne. Rzesza użytkowników czeka z niecierpliwością na pracę z urządzeniem obsługiwanym z prędkością myśli i za pomocą myśli (impulsów elektromagnetycznych). Bez obrotów, tarcia i chłodzenia. Gexex 2.0 powinien wyprzedać zamiary użytkownika, prognozować i przeprowadzać symulacje. Genex 2.0 to sprzężenie analityki danych, Web 4.0 oraz bezprzewodowych technologii zdalnego sterowania, które uwolnią nas od przewodów, wiecznie rzężących dysków oraz przegrzanych obwodów.

Źródła

Bush, V. (1945). As We May Think. The Atlantic Monthly, 176(1), 101-108. http://bit.ly/2YUHPPr
Luther, K., Diakopoulos, N. (2007). Distributed Creativity. In Supporting creative acts beyond dissemination. Creativity & Cognition, Washington DC.
Shneiderman, B. (1998). Codex, Memex, Genex: The Pursuit of Transformational Technologies. International Journal of Human-Computer Interaction, 10(2), 87-106. https://doi.org/10.1207/s15327590ijhc1002_1
Shneiderman, B. (2000). Creating creativity: user interfaces for supporting innovation. ACM Transactions on Computer-Human Interaction (TOCHI), 7(1), 114-138. https://doi.org/10.1145/344949.345077
Shneiderman, B. (2001). Supporting Creativity with Advanced Information- Abundant User Interfaces. In: Earnshaw R.A., Guedj R.A., Dam A., Vince J.A. (eds). Frontiers of Human-Centered Computing, Online Communities and Virtual Environments. Springer, London. https://doi.org/10.1007/978-1-4471-0259-5_34