Functionality Assessment Checklist (FAC)

Funkcjonalność to zdolności danego produktu, systemu, oprogramowania lub usługi do wykonywania określonych zadań. Audyt funkcjonalności odpowiada na pytanie, co jest możliwe do wykonania przy pomocy określonego produktu, systemu czy oprogramowania.

Wyniki badań opublikowano:
Król, K.; Zdonek, D.; Sroka, W. (2024). Functionality Assessment Checklist for Evaluating Geoportals Useful in Planning Sustainable Tourism. Sustainability, 16(12), 5242. https://doi.org/10.3390/su16125242

Functionality Assessment Checklist (ENG): 10.6084/m9.figshare.25728357
Lista kontrolna oceny funkcjonalności (PL): 10.6084/m9.figshare.26086897

Jak przeprowadzić ocenę funkcjonalności strony internetowej?

W znaczeniu ogólnym, funkcjonalność to zestaw umiejętności jakie posiada program lub system, zestaw funkcji programu komputerowego tworzących spójną użytkowo całość czy też zestaw konkretnych narzędzi, w które jest wyposażony określony produkt, system lub oprogramowanie. Natomiast, w ujęciu detalicznym funkcjonalność jest realizowana poprzez funkcje, czyli unikalne zdolności obiektu do wykonywania pojedynczych zadań. Dostęp do odpowiedniego zestawu funkcji o wysokiej użyteczności jest niezbędny, aby zapewnić kompleksowe i satysfakcjonujące doświadczenia użytkownikom. Wszystko to jest przedmiotem analiz, które wpisują się w ocenę jakości serwisów internetowych. Ta z kolei jest często wykonywana przy pomocy list kontrolnych, np. Functionality Assessment Checklist (FAC).

Functionality Assessment Checklist (FAC) umożliwia weryfikację wyposażenia geoportalu w funkcje przydatne w planowaniu podróży, wyjazdu turystycznego lub codziennego dojazdu do pracy. Zawiera łącznie 60 unikatowych funkcji, podzielonych na siedem typów i uplasowanych w trzech kategoriach.

Functionality Assessment Checklist (FAC) to zestaw autorskich kryteriów pomocnych w ocenie jakości geoportali turystycznych.

Dr Karol Król: Opis zastosowania list kontrolnych ma kluczowe znaczenie dla zrozumienia metodyki badań i narzędzia FAC, które jest jednym z jego rezultatów i stanowi istotny wkład do nauki i praktyki – FAC to narzędzie dla audytorów jakości. Warto w tym miejscu podkreślić, że listy kontrolne pozwalające ocenić funkcjonalność są rzadkością. Opracowana przez nas lista kontrolna FAC, to według naszej najlepszej wiedzy, pierwsze narzędzie tego typu.

Audyt funkcjonalności (ebook) — z cyklu: pudełko z narzędziami
Audyt funkcjonalności. Functionality Assessment Checklist (FAC) to zwięzłe opracowanie, które przedstawia narzędzie ułatwiające ocenę funkcjonalności serwisów mapowych.

Wybrane atrybuty listy kontrolnej FAC

Funkcjonalność jest cechą złożoną i trudną w ocenie. Lista kontrolna jest podstawą dla skonsolidowanego, ujednoliconego modelu badań. Zadaniem listy kontrolnej jest możliwie obiektywna i wyczerpująca ocena funkcjonalności pojedynczego serwisu, co w konsekwencji umożliwia analizę porównawczą wielu serwisów. Aby zadania te mogły być należycie wypełnione, nie należy traktować obojętnie własności charakteryzujących listy kontrolne. Jest rzeczą ważną, aby listy kontrolne stosowane przez audytorów i testerów (podmiot oceniający) spełniały określone wymogi. Dlatego też lista kontrolna FAC spełnia następujące postulaty autorskie:

postulat nieujemnego wyniku oceny i stałości wartości ekstremalnych – wynik ewaluacji jest zawsze nieujemny i przyjmuje trzy możliwe wartości: 1, 0 lub n/d,
postulat addytywności – lista kontrolna umożliwia agregowanie wyników, tj. sumowanie ocen cząstkowych,
postulat oceny wskaźnikowej – lista kontrolna umożliwia opisane funkcjonalności ewaluowanego serwisu przy pomocy syntetycznej noty zagregowanej,
postulat porównywalności wyników oceny – na podstawie oceny funkcjonalności i zagregowanej noty końcowej możliwe jest utworzenie rankingu ocenianych serwisów internetowych,
postulat automatyzacji lub półautomatyzacji testów – cyfrowy formularz listy kontrolnej w sposób automatyczny podlicza wyniki testów w tabeli końcowej, co usprawnia proces oceny,
postulat skali – rozumiany jako brak ograniczeń w zakresie liczby ewaluowanych serwisów lub rozumiany jako możliwość interpretacji wyników w oparciu o umowną skalę jakości,
postulat elastyczności oceny – możliwe jest modyfikowanie (personalizacja) listy kontrolnej,
postulat oceny potencjału – lista kontrolna umożliwia obliczenie wykorzystanego potencjału modelu, tj. liczby przyznanych punktów w stosunku do maksymalnej liczby punktów możliwych do przyznania w przyjętym modelu badań.

Dr Karol Król: Listy kontrolne są domeną badań użyteczności. W podejściu, które zaproponowaliśmy jakość geoportali nie jest rozpatrywana z perspektywy komfortu użytkowania czy też jakości geodanych. W naszym badaniu o wysokiej jakości geoportalu decyduje funkcjonalność rozumiana jako liczba funkcji, w które został wyposażony i które zwiększają jego przydatność w planowaniu turystyki zrównoważonej, przy czym ocena funkcjonalności ujawniła, że testowane geoportale są wyposażone w większość funkcji turystycznych, informacyjno-edukacyjnych i użytkowych.

Proponowana skala oceny FAC

Listy kontrolne powinny być łatwe w użyciu, a wynik oceny powinien być jednoznaczny i łatwy w interpretacji. W ocenie funkcjonalności geoportali przy pomocy FAC proponowane jest zastosowanie następującej skali oceny, odpowiedniej dla podejścia, które uwzględnia ocenę wyposażenie we wszystkie funkcje wyszczególnione na liście kontrolnej FAC:

0-20 – podstawowa funkcjonalność – geoportal o charakterze statycznym, brak funkcji sieciowania i transakcyjnych, portal informacyjno-edukacyjny, wyposażony w podstawowe funkcje użytkowe i informacyjne,
21-40 – ograniczona funkcjonalność – geoportal wyposażony w podstawowe funkcje użytkowe, spełniający zadanie informacyjno-edukacyjne w ograniczonym zakresie, o ograniczonej przydatności w planowaniu turystyki; możliwe braki pewnych funkcji podstawowych, w szczególności turystycznych,
41-60 – zadowalająca funkcjonalność – geoportal wyposażony w większość funkcji użytkowych, spełniający zadanie informacyjno-edukacyjne i jednocześnie o wysokim stopniu przydatności w planowaniu turystyki, ale także codziennych czynności związanych z przemieszczaniem się w przestrzeni; możliwe braki pewnych funkcji, np. transakcyjnych.

Przeprowadzone badania rzucają nowe światło na badania jakości geoportali turystycznych, dostarczając nowych narzędzi w zakresie oceny ich funkcjonalności. Zrozumienie roli funkcjonalności i poznanie liczby i typu funkcji w jakie są wyposażone geoportale turystyczne pozwala lepiej ocenić ich potencjał do planowania turystyki zrównoważonej.